Veranderend klimaat leidt tot meer diabetes

Naarmate de gemiddelde buitentemperatuur hoger is, krijgen meer mensen diabetes, zo blijkt uit een statistische analyse van LUMC-onderzoekers. Ze denken dat de verklaring ligt in de verminderde activiteit van bruin vet. Het onderzoek is gepubliceerd in BMJ Open Diabetes Research & Care.

De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt, en het aantal nieuwe diabetespatiënten per jaar ook. Dat is geen toeval: een hogere temperatuur gaat samen met meer diabetes. LUMC-onderzoekers concluderen dat uit een vergelijking van gegevens uit meer dan vijftig staten van de VS. Eerste auteur Lisanne Blauw, als promovendus verbonden aan de afdelingen Endocrinologie en Epidemiologie, vertelt: ‘Al die staten houden gegevens over het voorkomen van diabetes op dezelfde manier bij. Wij werkten met het aantal nieuwe gevallen van diabetes per staat per jaar. Ook gegevens over de gemiddelde temperatuur waren beschikbaar.’

Hoe herken je diabetes?

Florida en Alaska

Met statistische technieken ging ze na of het aantal nieuwe diabetespatiënten verband houdt met de buitentemperatuur. Ze deed dat eerst per staat, omdat je een warme staat als Florida niet zomaar kan vergelijken met een koele staat als Alaska. Daarna combineerde ze de uitkomsten per staat in een overkoepelende analyse. ‘Het resultaat is duidelijk: in warme jaren komen er meer nieuwe gevallen van diabetes bij dan in koele jaren. Dat komt voor een deel omdat het aantal mensen met obesitas in warme jaren toeneemt en obesitas vergroot de kans op diabetes. Maar los daarvan brengt een hogere temperatuur op zich ook het aantal gevallen van diabetes omhoog.’

‘Gezien de mondiale opwarming van de aarde is dat een belangrijk gegeven’, zegt senior auteur prof. Patrick Rensen. ‘Elke temperatuurstijging van 1?C leidt volgens onze berekeningen tot meer dan 100.000 nieuwe gevallen van diabetes, alleen al in de VS.’

Wereldwijd

Medeauteur dr. Ahmad Aziz (afdeling Neurologie) deed ook een analyse op wereldniveau, met gegevens uit 190 landen. Hij had geen gegevens over het voorkomen van diabetes in die landen, maar wel over het aantal mensen met verhoogde bloedsuikerwaarden, een oorzaak van diabetes. Blauw zegt: ‘Ook daar zien we een samenhang met de gemiddelde temperatuur: hoe hoger de temperatuur in een land, hoe meer mensen met verhoogde bloedsuikerwaarden.’

Bruin vet

Het verband vertelt niet hoe een hogere buitentemperatuur diabetes in de hand werkt, maar de LUMC-onderzoekers hebben daar wel een idee over. Aziz: ‘Andere onderzoekers hadden ontdekt dat mensen met diabetes vooruit gaan als ze enkele dagen worden blootgesteld aan milde kou. Wij denken dat hun bruin vet dan actiever wordt en vetten uit organen gaat verbranden om warmte te produceren. Het idee is dat die organen vervolgens, om zelf aan energie te komen, suiker uit bloed opnemen, zodat de bloedsuikerwaarde daalt.’

Als dat zo is, dacht hij, zou een hogere buitentemperatuur, waarbij bruin vet minder actief is, het voorkomen van diabetes moeten verhogen. ‘Tot onze verrassing kwam dat inderdaad uit ons onderzoek.’

  Publicatie
Blauw, L.L., N.A. Aziz, M.R. Tannemaat, C.A. Blauw, H. Pijl & P.C.N. Rensen, 2017. Diabetes incidence and glucose intolerance prevalence increase with higher outdoor temperature. BMJ Open Diabetes Research and Care 2017;5:e000317. doi:10.1136/bmjdrc-2016-000317

Bron: LUMC