Alles over hooikoorts

Heeft u last van een verstopte neus of van niesbuien in het voorjaar en de zomer? Blijft u het liefst binnen wanneer uw vrienden lekker een terrasje pakken, het bos ingaan of gaan picknicken in de lente, omdat u last krijgt van tranende, rode ogen en een loopneus? Wanneer u deze klachten herkent, kan het zijn dat u allergisch bent voor gras- en/of boompollen. Dit wordt ook wel hooikoorts genoemd.

Wat is hooikoorts?

Allergische klachten aan de luchtwegen worden veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem na het inademen van stuifmeel, zoals graspollen die vrij rondzweven in de lucht. “Hooikoorts” is de alledaagse term die wordt gebruikt om deze allergische klachten te beschrijven, de medische naam is allergische rhinitis. De klachten die bij hooikoorts voorkomen (niezen, loopneus of verstopte neus etc) lijken erg op verkoudheidsklachten.

Ongeveer een kwart van de Europese bevolking heeft last van een inhalatieallergie. Voor deze patiënten is hooikoorts één van de belangrijkste redenen om contact op te nemen met een arts.

Klachten

Wanneer u een graspollenallergie heeft, heeft u vooral tijdens het graspollenseizoen klachten. U krijgt klachten wanneer stuifmeel via de slijmvliezen van de ogen en de luchtwegen uw lichaam binnenkomen. De meest voorkomende klachten zijn:

• Loopneus
• Verstopte neus
• Niesbuien
• Jeuk
• Tranende en jeukende ogen
• Kriebelhoest
• Benauwdheid
• Vermoeidheid
• Concentratieproblemen
• Slecht slapen
• Hoofdpijn

Ben je verkouden of heb je hooikoorts?

Hooikoorts- en verkoudheidsklachten kunnen nog wel eens op elkaar lijken. Zeker voor een leek is het lastig om een onderscheid te maken. Toch hoeft het zelf helemaal niet zo ingewikkeld te zijn om te bepalen door welke van de twee je wordt geplaagd.

Supersnel

Komt je loopneus binnen enkele minuten opzetten? En is hij na een paar uur vaak weer verdwenen? Dan is de kans groot dat je te maken hebt met hooikoorts of een andere vorm van allergie. Zodra je in aanraking komt met pollen zullen je ogen, neus en keel hierop reageren. En wanneer de irritatiefactor afneemt - bijvoorbeeld door regen of als de avond inzet - verdwijnen de klachten vaak ook weer (voor even). Bij een verkoudheid is het een ander verhaal. Die verschijnselen bouwen zich vaak in een paar uur op en zijn vervolgens een aantal dagen continu aanwezig.

Bekijk je slijm

Als je verkouden bent is je snot vaak slijmerig en soms ook groen van kleur. Die dikkere structuur is een kenmerk van een verkoudheid. Mensen met hooikoorts hebben namelijk vaak te maken met veel wateriger snot: soms loopt het bijna letterlijk uit je neus. Is je snot niet zo aanwezig, dan loont het soms de moeite om even aandachtig in je zakdoek te kijken. 

Jeuk

Een jeukende neus is een klacht die bij zowel verkoudheid als hooikoorts nog wel eens de kop op wil steken, maar als je last hebt van een jeukend gehemelte of een droog kriebelend gevoel achter in de keelholte kun je er vanuit gaan dat hooikoorts de boosdoener is. Datzelfde geldt bij jeukende of tranende ogen. Jeukende of brandende ogen die voortdurend tranen is echt een typische hooikoortsklacht en daarbij voor veel hooikoortspatiënten ook nog eens de vervelendste.

Hoesten

Bij irritatie van de keel is hoesten een natuurlijke manier van het lichaam om de luchtwegen en longen schoon te maken. Bij een verkoudheid wordt er meestal overmatig slijm geproduceerd. Hoesten is dan het gevolg van de luchtwegen die geïrriteerd worden door het slijm (kriebelhoest) of een reflex om het overtollige slijm af te voeren (vastzittende hoest). Snot van hooikoorts zorgt heel soms ook voor een kriebelhoest.

Zoek de verschillen

                                                      Verkoudheid                     Hooikoorts 

Hoe snel komen de symptomen op?     In enkele uren                       In enkele minuten

Hoe lang duren de klachten?                7 tot 10 dagen                      Enkele weken/maanden

Hoe ziet het slijm/snot eruit?                Dik                                     Waterig

Last van tranende ogen?                      Nee                                    Meestal wel

Jeukend(e) neus en gehemelte?           Nee                                    Ja

Last van hoestbuien?                          Meestal wel                         Alleen kriebelhoest

Hooikoorts of allergisch astma?

Hooikoorts en allergisch astma zijn twee veel voorkomende allergische ziektebeelden. Deskundigen zijn het steeds meer eens dat hooikoorts en allergisch astma twee verschillende uitingen zijn van hetzelfde ziektebeeld. Beide aandoeningen veroorzaken klachten aan de slijmvliezen die de luchtwegen bekleden. Hooikoorts veroorzaakt klachten in het bovenste deel van de luchtwegen (bijvoorbeeld een ontsteking van het neusslijmvlies). De klachten bestaan uit een loop- of een verstopte neus, jeuk en niezen soms in combinatie met waterige en/of jeukende ogen.

Allergisch astma leidt juist tot klachten aan de lagere luchtwegen. Door ontstekingen vernauwen de vertakkingen van de longen, dit kan leiden tot benauwdheid (moeite met ademen), hoesten en “piepen”(piepende ademhaling). Ook komen klachten als hoofdpijn, slecht slapen en vermoeidheid vaak voor.

Omdat hooikoorts en allergisch astma deel uitmaken van dezelfde aandoening hebben veel mensen last van beide aandoeningen. Ongeveer 80% van de patiënten met allergisch astma hebben ook allergische rhinitis. Daarnaast is de kans om nieuwe allergieën (voor bijvoorbeeld huisstofmijt) te ontwikkelen groter als u ook hooikoorts heeft.

Hooikoorts: wat doe je er tegen?

Hooikoorts is een aandoening die een grote impact op uw dagelijkse leven kan hebben. U kunt tijdens het pollenseizoen niet zomaar gaan en staan waar u wilt. Scholieren en studenten hebben de pech dat de examenperiode altijd in het pollenseizoen valt. Slechtere prestaties zijn niet ongewoon als gevolg van vermoeidheid en concentratieproblemen.

Een behandeling van hooikoorts kan bestaan uit een aantal stappen. Grofweg onderscheidt men:

• Saneren; dit betekent het vermijden van allergenen, het niet in contact komen met gras- en/of boompollen die de allergische reactie veroorzaken. Het compleet vermijden van pollen is niet mogelijk omdat ze door de lucht worden verspreid. Er zijn wel adviezen om de blootstelling aan pollen zoveel mogelijk te beperken.
  • Draag een zonnebril
  • Spoel je haar met water voordat je gaat slapen, zodat de pollen niet op je kussen komen.
  • Een oude wijsheid is: doe dagelijks een theelepel honing in je thee. Hierdoor zou je aan de pollen wennen. In honing zitten namelijk vaak kleine hoeveelheden pollen. Pas wel op als je heel erg gevoelig bent! Honing kan dan een aanval juist uitlokken.
  • Ben je buiten geweest, was dan je handen en je gezicht met water.
  • Zorg dat er in huis vaak wordt gezogen en afgestoft met een natte doek.
  • Rook je? Dan is dit een goed moment om te stoppen, roken maken je klachten namelijk erger!
  • Ga op vakantie naar de kust of in de bergen. Op het platteland en rond drukke autowegen zweven de meeste pollen rond.
  • Ga vlak na een regenbui lekker naar buiten

• Symptoombestrijding; bij een allergische reactie komt er in het lichaam een stof vrij die ‘histamine’ wordt genoemd. Histamine is de belangrijkste veroorzaker van de klachten bij een (inhalatie)allergie. De groep geneesmiddelen die wordt gebruikt voor het onderdrukken van de hooikoortsklachten heet symptomatica. Bij gebruik van deze medicatie wordt de werking van histamine geblokkeerd waardoor de klachten afnemen. Voorbeelden hiervan zijn antihistaminica en corticosteroïden. Tegenwoordig zijn veel geneesmiddelen tegen hooikoorts vrij verkrijgbaar bij de drogist. Soms zijn er meerdere middelen nodig om alle klachten aan te pakken. Bijvoorbeeld het ene middel om de verstopte neus te behandelen en daarnaast een ander middel om de jeuk in de ogen te bestrijden.

  • Tabletten
    Tabletten werken in het hele lichaam tegen alle hooikoortsklachten en werken meestal 24 uur lang. Tabletten werken niet alleen tegen de klachten in de neus en ogen, maar ook tegen benauwdheid en het algehele lamlendige gevoel dat je hebt bij hooikoorts.

  • Neussprays
    Neussprays werken lokaal tegen de klachten in de neus en de ogen, zoals niesbuien, loopneus en tranende, branderige ogen.

  • Oogdruppels
    Oogdruppels werken effectief bij hooikoortsklachten in de ogen.

• Allergie immunotherapie; door het inzetten van allergie immunotherapie wordt de onderliggende oorzaak van de allergie aangepakt. Doordat er steeds een bepaalde hoeveelheid van de stof waarvoor men allergisch is (allergeen) wordt toegediend, raakt het immuunsysteem gewend aan deze stof. Op den duur zal het immuunsysteem minder of niet meer reageren op het allergeen waarvoor het allergisch is waardoor men ook minder of geen last meer heeft van allergieklachten.

Bij welke allergiebehandeling u het meeste baat heeft, is afhankelijk van een groot aantal factoren zoals de aard en ernst van uw hooikoortsklachten, uw gezondheid, werkzaamheid en bijwerkingen van behandelingen en uw eigen voorkeur ten aanzien van bijvoorbeeld de toedieningsvorm.

Onderzoek door TNS Nipo

Uit een onderzoek wat is uitgevoerd in Nederland door TNS Nipo (2015) is gebleken dat:

• Bijna de helft van de hooikoortspatiënten zich weleens zorgen maakt om hun hooikoorts, met name dat hun leven minder plezierig wordt, dat zij hun werkzaamheden minder goed kunnen doen en dat zij in het hooikoortsseizoen minder vaak naar gezellige sociale afspraken kunnen gaan. Ze zijn bang dat de klachten ieder jaar erger worden.
• Hooikoortspatiënten bereid zijn om meer te investeren in een behandeling als zij hiermee kunnen voorkomen dat de hooikoorts verergert en ze zodoende hun kwaliteit van leven kunnen verhogen.
• Meer dan de helft aangeeft dat hooikoorts tijdens piekdagen (zeer) veel invloed heeft op hun dagelijkse activiteiten en werkzaamheden.
• Hooikoortspatiënten aangeven dat de klachten kunnen leiden tot:
  – gemiddeld 10 nachten slecht slapen gedurende het pollenseizoen;
  – gemiddeld 6 dagen per jaar slechter kunnen presteren op school of op het werk (wat meer is dan één werkweek).
• Meer dan de helft van de patiënten langer dan gewenst doorloopt bij ontevredenheid over hooikoortsmedicatie voordat men (terug) gaat naar de huisarts.